Şimdi Elif Şafak gündemde... Eserleri yurtdışında da geniş yankılar yapan genç romancımızın Baba ve Piç  adlı romanında Türk Ceza Kanunu nun 301 inci maddesinin 1 inci fıkrasındaki suçu işlediği öne sürülüyor. Madde, o ünlü madde... Orhan Pamuk tan, Hrant Dink e, Hasan Cemal den, Murat Belge ye kadar çok sayıda yazarımızın mahkeme önüne çıkarılmasına yol açan madde...
1 inci ve 2 nci fıkralarının metni şöyle:
"(1) Türklüğü, Cumhuriyeti veya Türkiye Büyük Millet Meclisini alenen aşağılayan kişi, altı aydan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
(2) Türkiye Cumhuriyeti Hükümetini, Devletin yargı organlarını, askeri veya emniyet teşkilatını alenen aşağılayan kişi, altı aydan iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. "
Elif Şafak a isnad edilen suç , romanındaki diyaloglara katılanlardan birinin, Türklere karşı konuşmalar yapması... O arada hakarete varan sözler söylemesi...
Bunun maddedeki Türklüğü aşağılama kapsamına girdiği ve romancının cezalandırılmasını gerektirdiği öne sürülüyor.
Ama -adı üstünde- roman bu... Bir Türk ailesi ile bir Ermeni ailesinin 90 yıllık bir süreç içinde yaşadıklarını da konu alan bir roman... İçinde doğal olarak Türkleri sevmeyenler de var, sevenler de var.
O 90 yıl içinde yaşananları iki taraftan tarihçiler, hâlâ tartışıyorlar. Aileler tartışmaz mı? Tartışırken herkes kendi yetişme tarzının üslubu içinde aklına veya ağzına geleni söylemez mi?.. Romancı o konuda roman yazarken, bunları yansıtmaz mı?
Tarihi olaylar hakkındaki tartışmalarda hakaret unsurları arayıp suç haline getirmek usul haline gelirse, roman bir yana, doğru dürüst tarih kitabı bile yazılamaz... Tarih kitabı da bir yana, bazı hallerde, karşılıklı olarak sarf edilen sözler üzerine, gazete haberi bile yazılamaz.
Ama işte, demek ki, bizdeki o 301 inci maddenin metni, bu şekilde anlaşılmaya müsait.
***
Aslında bu, hukukçuların da çok tartıştığı bir metin.
Bazı hukukçular bu maddenin mahkemelerin yorumlamasına bağlı olarak, düşünce özgürlüğünü yok edici şekilde kullanılabileceğini belirtiyor. Kaldırılmasını veya yeniden yazılmasını istiyorlar.
Bazıları ise, "Merak etmeyin. Bunun sakıncaları uygulama yoluyla ortadan kalkar. Madde, içtihat yoluyla yerli yerine oturur. Bekleyin" diyor.
Adalet Bakanı Cemil Çiçek de, "Bekleyin" diyenlerden...
Maddenin değişmesi yolunda bir gelişme olmadığı için, Çiçek in münasip gördüğü bekleme süreci, ister istemez devam ediyor. Ama o süreçteki uygulamalar, madde yi hâlâ yerli yerine oturtabilmiş değil.
Takipsizlik veya beraat kararlarının yanında, ceza talepleri ve kararları da ortaya çıkıyor.
***
Tabii, şunu da unutmamalı: Ceza ları sistematik bir şekilde takip ve tahrik eden bir hukukçular örgütü de var. Hoşlanmadıkları yazarların yazılarını, romanlarını, kendi 301 inci madde anlayışlarının gözlüğüyle okuyorlar... Metinlerin içinden cımbızla çeker gibi cümleler çıkarıyorlar. "Bununla suç işlenmiştir" diye savcılara ihbarda bulunuyorlar. Savcıların bir kısmı da o ihbarlara göre dava açıyor.
Örgüt mensupları, davanın duruşmaları sırasında da boş durmuyorlar. Orhan Pamuk un davasındaki gibi, izleyicilere, avukatlara saldırıyorlar. Onunla da yetinmeyip sanığın arabasını taşlıyorlar. Bazen de, beş gazetecinin davasında yaptıkları gibi mahkeme salonunda hâkimi baskı altına almaya kalkıyorlar.
Şafak hakkındaki dava da, aynı şekilde, o örgütün ihbarı üzerine açılmış bir dava...
Örgüt, Beyoğlu Cumhuriyet Savcısı na ihbarda bulunmuş. Savcı, yaptığı inceleme sonucunda, dava açılmasını yersiz bulmuş. Örgütün avukatları bir üst mahkemeye itiraz etmiş. Üst mahkeme davanın açılmasına karar vermiş. Dava açılmış. Eylül ayında duruşmalar başlayacak.
Örgüt, bundan memnun. Öteki duruşmalarda yaptığı gibi, internetten vatanseverler i davayı izlemeye çağırıyormuş. Yani, daha önceki davalarda yaptıklarını, bu davada da yapmaya...
***
Evet 301 inci madde bu şekilde anlaşılabildiğine göre, artık o bekleme süreci ni hızla sona erdirip, maddeyi değiştirmek gerekir. Yoksa Bizde düşünce özgürlüğü var demek, giderek daha da güçleşecektir.

Altan Öymen

Radikal, 08/08/2006