Düşünce özgürlüğüne ceza hukuki soruna sebep olur

Yazar Elif Şafak’ın (Sağlık) ‘Baba ve Piç’ adlı romanında “basın yoluyla Türklüğü aşağılamak” suçundan yargılandığı davada beraatını kararlaştıran mahkeme, hazırladığı gerekçeli kararda, “Türklük” kavramının sınırlarının tam olarak tespit edilip sağlam zemine oturtulması gerektiğini bildirdi.

Beyoğlu 2. Asliye Ceza Mahkemesi, Şafak hakkında 21 Eylül 2006 tarihinde görülen ilk duruşmada “suçun yasal unsurları oluşmadığı” gerekçesiyle verdiği beraata ilişkin gerekçeli kararın yazımını tamamladı. Soruşturma aşamasındaki işlemler ile kitapta yer alan karakterlerin ifadelerine yer verilen kararda, kitaptaki düşüncelerin ifade özgürlüğü kapsamında kaldığı belirtilerek, “Düşünce ve ifade özgürlüğünü cezalandırmak veya cezalandırmaya çalışmak hukuki sorunlar doğurabilir.” denildi.

Sanığın, yazdığı romanda karakterler yaratıp bu karakterleri konuşturarak kitabı hazırladığına dikkat çekilen kararda, şu ifadelere yer verildi: “Roman kahramanının suç işlemesinden bahsedilemeyeceği ve roman kahramanlarının karakterleri uyarınca ortaya atılan düşünceler ve tipler yazar tarafından romanda işlenerek eser meydana getirilmiş. Eser bir bütün olarak incelendiğinde kurgu roman kahramanlarının tez ve antitez olarak ileri sürülen sözlerinin yargılanmasının düşünce ve ifade özgürlüğü yönünden suçun unsurlarını taşımadığı görülmüştür.”

Sanık tarafından kendi düşüncelerini ortaya koyacak biçimde senteze ulaşacak ifadelerin kitapta bulunmadığının anlaşıldığı belirtilen kararda, “Türklük kavramını da, sınırlarını tam olarak tespit edip sağlam zemine oturtmak gerektiği, yasal düzenlemelerin bu şekilde yapılmasının yasaya uygun olacağı, ‘düşünceye düşünce ile karşı çıkmak gerekir’ savı ile hareket edilmesi gerekir.” denildi. Yoksa farklı düşünceler ve değerlerin saptanmasının zorlaşacağı ifade edilen gerekçeli kararda, “Tekdüze düşünmeye zorlanmak söz konusu olduğundan, düşünce ve ifade hürriyetinden bahsetmemiz mümkün olmayacağından, sanığın yazdığı romanın tüm olarak incelenmesi sonucu düşünce ve ifade özgürlüğü kapsamı içinde kaldığı anlaşıldığından, sanık hakkındaki suçun unsurları oluşmadığı gibi mahkumiyetine yeterli delilin de bulunmadığı anlaşılarak beraatine karar verilmiştir.” ifadesi kullanıldı.

İstanbul, aa

Zaman, 05.10.2006