Elif Şafak sekizinci kitabı Siyah Süt ile en çok satanlar listesinin başında boy gösteriyor. 10 ay boyunca yaşadığı depresyonu, annelik ve yazarlık arasında bocalayışını, içindeki sesleri hizaya getirişini ve depresyondan çıkışının öyküsünü anlatıyor bu kitabında…

Damla Çeliktaban

Biz Çocuk da Yaparım, Kariyer de şarkısını söyleyeduralım, aramızdan bir kadın bunun şarkıdaki kadar kolay olmadığını, kolay olsa bile insanı dipsiz kuyulara hapsedebilme, bocalatma ihtimali bulunduğundan bahsetti. Üstelik bunun aslında ne kadar insani olduğunu dile getirdi. Depresyonunu, anneliğini ve yazarlığını sorguladı kitabında. İnsanın nasıl çoğul bir iç dünyaya sahip olabileceğini hatırlattı bize; anneliği de, kariyerini de, kocasını da, bakımını da aksatmayan “Süper Kadın” imajının aksine. Elif Şafak’la Rumelihisarı’nda çay içerek insani haller üzerine sohbet ettik biz de…

Kitapta bunalımda olmak kavramını başka bir mekanda olmaya benzetiyorsunuz. Nasıl bir yer orası?

Bunalım kuyu gibi bir şey. Dibe varmadan yukarı çıkamıyorsun. Dip elastik; vurunca çakılıp kalmıyor yukarı çıkmaya başlıyorsun. İnsanın bundan kurtulması için epeyce yapı taşını oynatması gerekiyor, kendi içimizde inşaat yapmaya benziyor.

Kitabınızda kadın dergilerinin pompaladığı süper kadın imajını eleştiriyorsunuz. Bize biraz anlatır mısınız süper kadını?

Bu model aslında bir illüzyon. Temel Reis gibi bir şey. Çocuk doğurup iki ay sonra işime dönerim, her şey de tıkır tıkır yolunda gider diye bir şey yok. Kimyanız değişiyor. Tabii ki kadınlar hem anne hem iş kadını olabilir ama bunun içinde çelişkiler barındırdığını kabul etmek gerek. Kadın yalpalayabilir, düşer, dizini de kanatır. Bu durumda çevrenizdekilerin desteği çok önemli.

İçinizdeki seslerden altısını anlatıyorsunuz kitapta. Bunlardan bazılarını daha bir seviyor gibisiniz…

Senelerce ikisini önde tuttum. Bunlardan biri ‘Sinik Entel Hanım’, entelektüel yanım. Diğeri ‘Can Derviş Hanım’ daha tasavvufi, maneviyatı güçlü, inançlı yanım. Bu ikisi arasında ciddi uyuşmazlık var. İç seslerimden bazılarını ‘iyi ben’, bazılarını ‘kötü ben’ olarak gördüm senelerce. Bazılarını bastırıp yok saydım. Mesela ‘Saten Şehvet Hanım’ beni çok utandıran, ne yapacağımı bilemediğim bir karakter. Bedene, cinselliğe düşkün, kadınsılığa önem veren. Ona kalsa ben bambaşka giyinirim. Kitap bunların mücadelesini anlatıyor. ‘Sonunda eşit görmeyi öğrendim ve o yüzden demokrasi geldi’ diyorum içime.

Basında fotoğraflarınız çıkmaya başladığından bu yana hep aynı Elif Şafak’ı görüyoruz karşımızda. Modayla aranız pek yok sanki?

Detay düşkünüyüm bu yüzden de bütüne değil ayrıntıya önem veriyorum. Kıyafet modasını pek takip etmiyorum ama aksesuar konusuyla bir hayli ilgiliyim. Şallar, atkılar, kolyeler, yüzükler bunları takip etmekten hoşlanıyorum. Kitapta bu halimle de dalga geçiyorum. Entelektüel geçinen kadınlar neden pembe çiçekli elbise giymezler ya da içlerindeki kadını geriye çekmeye, olduklarından daha yaşlı görünmeye çalışırlar diye sorguluyorum.

İç seslerdeki çoğulluk bütün insanlarda var mı sizce?

Bunları yazarken sadece bana özgü diye düşünmedim o yüzden insanlık halleri diyorum. Hepimizin içinde var küçük parmak kadınlar ve erkekler. Bu konuda hepimiz birbirimize benziyoruz. Tek farkımız bazılarımız içindeki çelişkilerle daha barışık. Ama çoğumuz bu sesleri hiyerarşik bir sıraya dizmişiz, bazılarını öne çıkarıp bazılarını halının altına süpürmeye çalışıyoruz. Dolayısıyla kendi içimizde bir baskıcı yapımız var.

Göçebelik sizin için önemli bir olgu. Bebekle birlikte bundan vazgeçmek nasıl bir his?

İlk başta paniklediğim konulardan biri buydu ama baktım ki yerleşik olmayı gözümde büyütmüşüm. Yerleşikliğin de kendine göre güzel tarafları var. İnsan çocuğuyla da seyahat edebilir!

Cosmopolitan, Ocak 2008