Sessiz sedasız piyasaya çıkan ve keşfedilmeyi bekleyen birbirinden ilginç kitaplar var. Bunlardan bazıları şans eseri kısa sürede tanınıyor, bazıları adım adım okurunu buluyor, bazıları da ne yazık ki belki de hiç anlaşılamadan, bir avuç meraklı dışında kimse tarafından okunmadan raflarda yıllanıyor.

Bugün bahsedeceğim kitap Avrupa ve Amerikada hızla dikkatleri çeken ama bizde henüz fazla konuşulmayanlardan. Portakalın Aklı Olsa. Oxford üniversitesinde feşsefe ve siyaset okuyan Lucy Eyre’ın kitabı Doğan Kitap tarafından yeni çıkartıldı piyasaya. Kapağında Alain de Botton’un sözüyle ‘Felsefenin hayatı güzelleştirebileceğini gösteren komik ve eğlenceli bir kitap.’

Bir bu dünya var romanda ve onun basitlikleri, sıradanlıkları, alışkanlıkları. Ben Warner bu dünyanın parçası. Hayatını balık ve patates kızartması satarak kazanıyor. Mutlu olduğu söylenemez. Arayış halinde ama bir yandan da aslında yerinde sayıyor. Bir gece kafeye gelen bir kadın hayatını değiştiriyor. O kadaın başka bir dünyadan. Fikirler Dünyasından.

Fikirler dünyası, öldükten sonra filzofların toplandıkları yere verilen isim. Orada bildiğimiz tüm meşhır filozoflar var. Antik Yunan filozoflarından çağdaş isimlere kadar. Jean Paul-Sartre ve Iris Murdoch dolaşıyor ortalıkta. Arıstoteles herkese çatıyor. Tüm bu insanlar habire tartışmakta, birbirlerinin fikirlerini sorgulamaktalar. Bu dünyanın başkanlığını Sokrates yapıyor. Hem de ikibin dokuz yüzyıldır. Hırslı bir devlet adamı Sokrates, yeniden adaylığını koymuş seçimlerde ve seçim kampanyasi Thomas Hobbes yönetiyor, yakışır! Fikirler Dünyası ölü olmanın iyi bir tartışmada yer almaya mani olamayacağını bilen felsefecilerle dolu. Ne de olsa ‘felsefeyle ilgili hiç kimsenin ölümden sonraki büyük sırrı keşfetme fırstaını kaçırmayağı aşikar.’ Yani felsefeciler kadar kim hazır ve gönülü olabilir yaşam ve ölüm üzerine kafa yormaya? Felsefenin dikenleri de konuşuluyor Fikirler Dünyasında. ‘Ben felsefe öğrettiğim için idam edildim’ diyor mesela Sokrates. ‘Ben felsefe için acı çektim. Beni neredeyse delirtti,’ diyor Wittengstein.

Romana hız kazandıran mesele Sokrates ile Wittengstein girdikleri bahis. İnsan hayatını geliştirebilir mi? Daha anlamlı hale getirebilir mi? İşte kafede patates kızartamsı satan Ben Warner bu uhrevi iddiada bir kobaydır aslında. Hayatının felsefe sayesinde çok daha güzel ve yaşanılası olacağını anlamasıdır amaç. Anlayabilir mi? Roman hayata, ölümlüğümüze, belleklerimize, çelişkilerimize dair birbirinden eğlenceli sorularla dolu.

Ama en önemlisi Lucy Eyre’ın kitabı felsefenin yalıtılmışlığını, yalnızlığını ve sırça saraylar ardına sığınmışlığını kırmakta. Felsefeciler ile ‘sıradan insanlar’ arasına çizilen hiyerarşiyi, mesafeyi sorgulamakta. Bu yüzden kitabı tanıtırken Publisher Weekly şöyle bir ifade kullanıyor: ‘Bu roman felsefenin sadece sakallarını sıvazlayanlar için olmadığını başarıyla kanıtlıyor.’ Evet, felsefe hepimiz için. Her ne kadar Wittengstein öğrencilerini felsefeyle ilgilenmenin hayatlarını mahvedeceğine inandırsa da kendisi de uzak duramamış ki fikirler dünyasının albenisinden. Evet, felsefe hepimizin hayatını güzelleştirebilir. Şüphesiz.

14.09.2008