BU aralar ne zaman "kız kardeşlik" kelimesi düşse dilime ya da gönlüme, sevgili Leyla Alaton´un ortak bir Konya gezisinde bir salon dolusu işkadınına söylediği çarpıcı cümleler geliyor aklıma: "Bizim ülkemizde kız kardeşlik bilinci yeterince yeşermemiş. Kendimize sormamız lazım: Bir başka kadının başarısıyla mutlu oluyor muyuz? Bir hemcinsimizin hayatında daha mutlu, işinde daha başarılı olması için ona açıktan destek veriyor muyuz? En azından bunu bir iyi niyet temennisi olarak içimizden geçiriyor muyuz? Cevaplarımız hep ´hayır´ ise biz kız kardeşlik filan bilmiyoruz demektir."

Ben buna KÖKA diyorum: Kız Kardeşlik Ölçüm ve Kıyaslama Aygıtı. Ne de olsa lafa gelince dayanışmadan, dostluktan, kardeşlikten söz etmek çok kolay. Ama burada peş peşe sorulmuş sorular var. Somut, sarih ve sabit. İnanıyorum ki, bilhassa iş yaşamında koşturan biz tüm kadınların durup bir kez olsun kendimize sormamız gereken sorular bunlar. Ve sorduğumuz takdirde acaba kaçımız samimiyetle "evet" diyebilecek bunlara?

Bu memlekette kadınların kadınlarla ilişkilerinde tuhaf bir çelişki var sanki. Bir yandan bakıyorum, geleneksel aile yapılarında kadınlar birbirine ne çok destek oluyor. Bir kadın dışarıda çalışırken onun çocuklarını anneanne, babaanne ya da teyzeler büyütüyor. Söylediklerim uzaktan yapılmış bir gözlemden ibaret değil. Ben de böyle büyüdüm, annem çalışırken anneannem tarafından yetiştirildim bir dönem. Çocukluğumun Ankara´sından kalmış izlerdir, komşu kadınların, akraba kadınların sessiz ve derin dayanışma ağları...

Demek ki istediklerinde kadınlar birbirlerini pekâlâ idare ediyorlar, birbirlerine kol kanat geriyorlar. Ama ne hikmetse, geleneksel ortamlarda mevcut olan bu dayanışma modern mekânlara girildiğinde kayboluyor. Medyada, sanatta, edebiyatta, akademide, iş dünyasında, bürokraside, kadınlar kadınlara, bırakın destek vermeyi, fena halde köstek oluyor. Bir kadına yönelik en hırçın ve acımasız eleştirileri bakıyorum gene kadınlar yöneltiyor. Halbuki zannedersiniz ki kadınların eğitim seviyesi arttıkça, maddi durumları düzeldikçe hemcinslerine karşı daha duyarlı olur. Ne yazık ki resim bunun tam tersini gösteriyor. Nedir acaba eğitimli ve modern kadınların birbirleriyle alıp veremedikleri? Leyla Alaton´un kriterlerini uygularsak, şehirli-modern dünyada kadınlar, kadınlarımız, kız kardeşlik sınavından sürekli sınıfta kalıyor.

´Hemşire-i keremkârım efendim...´

BÖYLE başlar Emine Semiye, Nigar Hanım´a yazdığı nice mektubundan birine. Emine Semiye, Osmanlı kadın hareketinin en parlak öncülerindendir. Romanlar, hikâyelerin yanı sıra gazetelerde köşe yazarlığı yapmış, bağımsız duruşu, bilgisi, derinliği ve duyarlılığı ile dikkat çekmiştir. Döneminin diğer kadın yazarlarıyla fikir alışverişinde bulunmayı sever, önemser. Aynı mektupta bir seyahatini anlatır uzun uzun. Ve şöyle bitirir satırlarını: "Baki teveccüh ve muhabbet-i hâherânenizin bekasını niyaz ederim efendim."

Bakakalıyorum bu cümleye. Bugün bir kadın yazarın bir başka kadın yazara, yahut herhangi bir alanda çalışan bir kadının hemcinsi meslektaşına bu minvalde sözler yazabileceğini tahayyül edebiliyor musunuz? Kelimeleri tane tane dilimde dolaştırıyorum. Tadına bakıyorum. Oradaki özen, hassasiyet, edep ve üsluba gıpta ediyorum. Kadınların kadınlara çelme takmadığı, köstek olmadığı, birbirleriyle anlamsız rekabetlere girişmediği bir ortam yaratmak bizim elimizde. İlk adım olarak Kız Kardeşlik Ölçüm ve Kıyaslama Aygıtı´nı bir uygulayalım kendimize.

14.01.2010