TÜRKİYE´de siyaset hep sıcaktır ama referandum öncesi mevsim normallerinin de üstüne çıkıldı. Bir tartışmadır gidiyor hem medyada hem siyasette. Öyle bir davranıyoruz ki birbirimize, sanki referandumda ne oy vereceğimize bağlı olarak tamamen ayrı iki kampa bölünmüşüz. "Onlar" mı "bunlar" mı? O taraf mı bu taraf mı?

Peki böylesine katı çizgilerle kutuplaşmaya inanmayan, dünyayı siyah ve beyaz diye ikiye ayırmayan, insanları cemaat olarak değil, birey olarak görmeyi yeğleyenler ne yapsın? Onlar meramını kime anlatsın?

Neyse ki hakikat, ne bu kadar katı, ne böylesine tekdüze. Ne bu kadar hırçın, ne böylesine indirgemeci. Yaşamdan, gerçek yaşamdan kesitler sunmak istiyorum size. Hayatın delidolu ritminden. Öyle çiftler tanıyorum ki, kocası farklı oy kullanacak bu referandumda, karısı farklı. Öyle aileler biliyorum ki, ebeveynler farklı oy kullanacak, genç kuşak çocukları farklı. Bir teyze "evet" diyecek, bir dayı "hayır". Bir oğul "evet" diyecek, bir oğul "hayır". Sonra.... Peki sonra ne olacak? Sonra o aileler gene aynı sofralarda yemek yemeye, o çiftler gene evli kalmaya devam edecek. "Evet" diyenler ile "hayır" diyenler zaten iç içe, zaten daim beraberken, toplumsal hayatın her aşamasında birlikteyken, onlara bu kadar farklı iki insan türüymüş gibi davranmak nasıl söz konusu olabilir?

Referandumdan "evet" de çıksa "hayır" da, sarih ve basit bir nokta var ortada: "Evet"çiler ile "hayır"cılar beraber yaşamaya devam edecekler bu topraklarda. Öyleyse ne yapmalı, nasıl yapmalı da ortak alanları çoğaltmalı, paylaşılan zeminleri? Yoksa ayrılıklardan, farklılıklardan, benzemezliklerden, zıtlıklardan bahsetmek işin en kolayı. Peki ya benzerlikler? Peki ya kesişmeler? Peki ya o canım, o kadim beraber-yaşama-sanatı?

Sanattır çünkü beraber yaşamayı becerebilmek. Sanattır, kendine benzemeyene saygı duyabilmek, zoraki bir tebessümle değil, hakikaten ve içten. Eğer sadece ve sadece kendimiz gibi düşünen ve bizim gibi oy kullanan insanlara saygı besliyor, bir tek onları dinliyorsak, salt onlarla arkadaşlık ediyor ve onun dışında kalan herkesi ve her şeyi dışlıyorsak, o zaman vay halimize. Biz bir arpa boyu yol bile kat edemeyiz bu âlemde. Zira öğrenecek bir şeyimiz varsa şayet, bize benzemeyenden, bizim gibi konuşmayan, bizim gibi düşünmeyenden öğreneceğiz. Yüreğimizin ve zihnimizin kapıları ne kadar açıksa farklılıklara, öğrenmeye ve yenilenmeye, velhasıl değişmeye, biz aslında o kadar demokratız.

Astrofizikçi Stephen Hawking, yakınlarda çok önemli açıklamalarda bulundu. İnsanlığın önümüzdeki 100-200 sene içinde muhakkak uzaya taşınması gerektiğini, aksi takdirde kendi kendini yok etmek üzere olduğunu söyledi.

Merak ediyorum, biz şimdi uzayda bir koloni kursak, hani bir uzay aracına bu topraklardan on adet aile yerleştirsek, onların içinde Türk de olacak Kürt de, Alevi de olacak Sünni de, solcu da olacak sağcı da, referandumda evet diyen de olacak hayır da. Ve onlar, oraya gittiklerinde, o el değmemiş gezegene, muhtemelen kenetlenecek; farklılıklara rağmen değil, farklılıklarla beraber yaşama sanatını geliştirecekler. Peki o aşamaya gelmek için illa da uzayda koloni mi kurmak lazım? Hawking, "İnsanlığın geleceği uzayda" diyor. Haklı olabilir. Ama eğer biz insanlar çatışmacı zihniyetlerimizi değiştirmezsek, bir süre sonra uzayı da dünyaya benzetiriz.

En büyük değişim ve ahenk, beyinde.

12 Ağustos 2010