ULUSLARARASI haber ajanslarından geçen iki fotoğraf duruyor önümde. Bakıyor, ayrıntılara takılıyorum. Muammer Kaddafi’nin kızı Ayşe Kaddafi’nin villasında çekilmiş bir kare. İsyancılar Trablus’u ele geçirdiklerinde alelacele terk edilmiş bir malikâne. Tam orta yerinde altından yapılmış devasa bir kanepe düşünün, denizkızı şeklinde. Abartılı, iddialı, göz alıcı bir tasarım.

Dikkatlice incelediğinizde denizkızının ev sahibesine benzediğini fark ediyorsunuz. Böyle ısmarlanmış salondaki mobilyalar. Bunlar ve daha niceleri. Mücevherden heykellerini, altından büstlerini yaptıran, dört bir yanı bunlarla donatan, ilanihaye kendilerini ululayan ve herkesin de buna itaat etmesini bekleyen bir sülale Kaddafi Ailesi.

Kibir, dün olduğu gibi bugün de, Batı’da ve Doğu’da ama bilhassa Ortadoğu’da, yanılgıların en vahimi, günahların en kadimi... Ve heykelin yanı başında henüz 14-15 yaşında bıyıkları yeni yeni terleyen isyancılar duruyor. Ellerinde otomatik silahlar. Üst baş kir içinde. Ellerinde kan. Yüzlerinde katiyen alt edilemez zannedilen, kendini ilah addeden bir diktatörü devirmenin, devirebilmiş olmanın kıvancı ve şaşkınlığı.

Koca bir halk senebesene yoksunluklar içindeyken Kaddafi Ailesi’nin nasıl lüks ve ihtişam içinde yasadığını gözleriyle görmenin ve bunu tüm dünyaya gösterebilmenin heyecanı. Denizkızının yanında tek sıra halinde duruyor isyancılar. Adeta dokunmaya, yaklaşmaya çekiniyorlar. Ayşe Kaddafi’nin heykeli canlanacak da onları azarlayacak sanki; içselleştirilmiş otorite, içselleştirilmiş korku, içselleştirilmiş eziklik. Oğlandan “erkek adam”lığa jet hızıyla geçmek zorunda kalmış çocuklar hepsi. Aylarca ölümle burun buruna yaşamış, ailelerinden ve dostlarından nicesini iç savaşa kurban vermişler. Yerlerde kırık dökük eşyalar. Ortalığa saçılmış “top secret” belgeler. Bir zamanlar sosyetik davetlerin verildiği bu muhteşem malikâneden geriye kalan şimdi sadece kaos. İnsan alıştığı düzenin ilelebet devam edeceğini sanmaya meyyal bir varlık. Halbuki “Güç de güzellik de sana ödünç verilmiş” diyor mutasavvıflar. Geçicilik üstüne kurulu hayat. İktidar da öyle. Zenginlik de. Başarı da. Hepsi ödünç. Demokrasi bu geçiciliği en iyi yansıtan, değişime en açık sistem, tüm eksikliklerine rağmen. Rakipsiz.

                                                        *

İkinci fotoğraf gene Trablus’tan. Yıkımların ardından bayramı kutlayan Libyalılar. Bulabildikleri bayramlıkları giymiş, mezar ziyaretine gelmişler. Onlarca, yüzlerce mezar, hepsi de yeni kapanmış. Hikâyeleri bilinmeden, anlatılamadan göçenlerle dolu bu diyar. Mezarlığın ilerisinde bir adam ağlıyor. Fotoğrafın altında bir yazı: “Ama şimdi gülmek zamanı!” Seneler evvel Libya’dan kaçmak zorunda kalmış, Kanada’da yaşam kurmuş, ancak isyan başladığında Kaddafi’ye karşı mücadele etmek için her şeyini bırakıp geri gelmiş bir adam bu. 21. yüzyılın sayısız yersiz yurtsuzlarından sadece biri. İlk defa Libyalı olmaktan gurur duyduğunu söylüyor. Bütün bu insanlar için Türkiye ne ifade ediyor? Onların baktıkları yerden “burası” nasıl görünüyor? Önümüzdeki dönemeçte Türkiye’nin izleyebileceği tek bir yol var: Demokrasi, daha fazla demokrasi. Barış, daha fazla barış. Huzur, daha fazla huzur. Arap baharı demokrasiyi kutlar ve yüceltirken, bu konuda katbekat önde olan ancak ne yazık ki ifade ve basın özgürlüğünde, kadın haklarında ve Kürt meselesinde temel eksiklikler barındıran Türkiye’nin vizyonu daha fazla demokrasi olmalı. Olmalı ki bayram tadında geçsin her günümüz...

01 Eylül 2011